Obligacje skarbowe są emitowane przez Skarb Państwa. Jest on w tym zakresie reprezentowany przez Ministra Finansów. Ministerstwo Finansów publikuje kalendarz emisji obligacji oraz dokumenty informacyjne dotyczące poszczególnych rodzajów i serii obligacji (prospekty informacyjne i listy emisyjne).
Obligacje skarbowe służą finansowaniu deficytu budżetowego. Mówiąc wprost – Skarb Państwa pożycza pieniądze od podmiotów prywatnych (osób fizycznych, firm itp.) na pokrycie niedoboru dochodów względem wydatków Skarbu Państwa.
Obligacje skarbowe są uważane za najbezpieczniejsze formy lokowania wolnych środków. Przyjmuje się, że państwo nie może zbankrutować. Najczęściej jest to założenie słuszne, ale jak pokazuje choćby najnowszy przykład Grecji, nie zawsze prawdziwe. W tym wypadku kwota, jaką będą mieli zwróconą obligatariusze została znacznie zmniejszona, nie mówiąc już o odsetkach.
Polskie obligacje skarbowe można podzielić na dwie najważniejsze grupy:
- Obligacje detaliczne – kierowane do osób fizycznych, stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji wpisanych do rejestru sądowego.
Obecnie dla tej grupy inwestorów oferowane są obligacje oszczędnościowe o terminie wykupu wynoszącym 2, 3, 4 i 10 lat. Emisje odbywają się w cyklach miesięcznych. Nominał obligacji wynosi 100 zł i nie można nie handlować na giełdzie (nie są wprowadzane do obrotu zorganizowanego). Obrót wtórny jest możliwy jedynie w formie umów cywilnoprawnych lub darowizny. Obligacje można również przedstawić do wcześniejszego wykupu, jednak wiąże się to z opłatą. Oprocentowanie obligacji w zależności od rodzaju jest stałe lub zmienne. Niektóre obligacje są też indeksowane o wskaźnik inflacji. - Obligacje hurtowe – kierowane do inwestorów instytucjonalnych.
Emitowane są w drodze przetargów organizowanych przez Narodowy Bank Polski (NBP). Bezpośrednio udział brać w nich mogą jedynie podmioty mające status Dealera Skarbowych Papierów Wartościowych (DSPW) oraz Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Pozostałe podmioty muszą korzystać pośrednictwa DSPW. Obligacje są przedmiotem obrotu na zorganizowanych rynkach wtórnych. Nominał wynosi 1.000 zł. Obligacje mają różnego rodzaju oprocentowanie: stałe, zmienne oraz są emitowane obligacje zerokuponowe. Terminy wykupu obligacji są zróżnicowane i dochodzą nawet do 30 lat.
Skarb Państwa kieruje swoją ofertę obligacji również na rynki zagraniczne. Pozwala to na różnicowanie (dywersyfikację) źródeł finansowania pod względem grup nabywców obligacji i struktury walutowej. Obligacje te stają się również punktem odniesienia (benchmarkiem) dla emisji obligacji polskich przedsiębiorstw kierowanych na rynki zagraniczne.
Ministerstwo Finansów stale analizuje sytuacje na rynkach finansowych. Przedmiotem szczególnej analizy są: wysokość i struktura stóp procentowych w Polsce oraz głównych walut światowych. Na podstawie wielu analiz, a także uwzględniając potrzeby finansowe budżetu państwa Ministerstwo Finansów decyduje ile, kiedy i jakie rodzaje obligacji zaoferować. Decyduje także, czy oferować je na rynek krajowy, czy zagraniczny; jakie oprocentowanie obligacji zaproponować inwestorom. Wszystkie te działania określa się jako zarządzanie długiem publicznym.
Skarb Państwa uznawany jest za bardzo wiarygodnego emitenta, dlatego też rentowność obligacji skarbowych jest niższa niż rentowności obligacji korporacyjnych – inwestując w obligacje korporacyjne obligatariusze otrzymują dodatkową premię za ryzyko.